Biomarkery kardiologiczne

Z jednej kropli krwi wykonujemy oznaczenia 3 markerów mioglobiny, troponiny, ck mb mass.

Mioglobina to marker uszkodzenia komórek mięśniowych, tzn. substancja, która dostaje się do krwi w przypadku uszkodzenia mięśni - szkieletowych ciała, a także mięśnia sercowego. W związku z tym oznaczenie stężenia mioglobiny wykonuje się m.in. w przypadku zawału serca czyli martwicy fragmentu mięśnia serca spowodowaną jego niedokrwieniem.
Oznaczenie stężenia mioglobiny wykorzystuje się także w celu oceny leczenia zawału serca poprzez udrożnienie tętnicy wieńcowej. Dzięki temu można sprawdzić, czy udrożnienie tętnicy okazało się skuteczne.

Troponina I bada się osobom, które skarżą się na bóle w klatce piersiowej mogące świadczyć o zawale serca. Lekarz zleca badanie troponiny I w przypadku bólu w klatce piersiowej, taki ból bardzo często odpowiedzialny jest za zawał serca.Podwyższona troponina I może występować również podczas i tuż po wykonywaniu zabiegów medycznych. Należy wiedzieć o tym, że zdiagnozowanie lub wykluczenie zawału serca nie następuje jedynie na podstawie badania troponiny I, ale również wykonywane są inne badania. Do badań tych można zaliczyć np.: zapis EKG, wywiad lekarski, badanie fizykalne.
Badanie kinazy kreatynowej – izoenzymu MB jest jednym z badań, które może być wykonane w diagnostyce świeżego zawału serca. Między 4 a 12 godziną od wystąpienia zawału CK-MB osiąga wysoką czułość diagnostyczną i może być badaniem alternatywnym dla troponin. CK-MB mass oznaczamy również w przypadku podejrzenia zapalenia mięśnia sercowego.

CK-MB MASS, oznaczenie CK-MB zleca się zwykle razem z całkowitym CK u osób z bólem w klatce piersiowej, aby sprawdzić, czy przyczyną bólu jest zawał serca. Można też zlecić CK-MB w przypadku podwyższonej aktywności CK, aby zróżnicować między uszkodzeniem serca a uszkodzeniem mięśni szkieletowych.Zwiększenie CK-MB stwierdza się zwykle u pacjentów z zawałem serca po 3-4 godzinach od wystąpienia bólu w klatce piersiowej. Stężenie CK-MB osiąga maksimum po 18-24 godzinach a wraca do wartości prawidłowych w ciągu 72 godzin. 

Wzrost stężenia, tj. u kobiet powyżej 4 μg/l, a u mężczyzn powyżej 5 μg/l może świadczyć o:
  • zawale serca,
  • częstoskurczach komorowych,
  • zapaleniu mięśnia sercowego,
  • ostrej niewydolności serca,
  • stosowaniu leków kardiotoksycznych,
  • urazach serca – stan po zabiegach na sercu – angioplastyce wieńcowej, ablacji, kardiowersji, zabiegach resuscytacyjnych.
  • zatorowości płucnej,
  • niedoczynności tarczycy,
  • przewlekłej chorobie nerek.
Kolejnym badaniem krwi jakie wykonujemy w gabinecie to NT-proBNP.

NT-proBNP- badanie pozwala na rozróżnienie czy duszność spowodowana jest niewydolnym sercem czy chorobą płuc. W przypadku niewydolności serca pozwala określić jej zaawansowanie i monitorowanie leczenia.
Badanie wykonuje się kiedy występują objawy sugerujące niewydolność serca, np. przy duszności i szybkim męczeniu się oraz u osób leczonych z powodu niewydolności serca.

Zadaniem BNP jest utrzymanie homeostazy w zakresie ciśnienia krwi i objętości krwi krążącej. Jego wydzielanie jest stymulowane przez zwiększenie rozciągnięcia ścian serca, które może wystąpić w wyniku przeciążenia objętościowego lub ciśnieniowego. BNP hamuje aktywność układu współczulnego oraz układu renina-angiotensyna-aldosteron, zwiększają wydalanie wody i sodu z moczem poprzez zwiększenie filtracji kłębuszkowej i zmniejszenie resorpcji sodu i wody w kanalikach dalszych cewek nerkowych, powodują rozkurcz błony mięśniowej naczyń krwionośnych, przez co zmniejsza się obwodowy opór naczyniowy. Wszystkie te mechanizmy prowadzą do obniżenia ciśnienia krwi i objętości krwi krążącej. 

Ocena stężenia w osoczu BNP i NT-proBNP przydatna jest w rozpoznaniu niewydolności serca. Prawidłowe stężenia nie wykluczają choroby serca, jednak normalne lub niskie stężenia u nieleczonych pacjentów praktycznie wykluczają niewydolność serca. Innymi patologiami sercowymi mogącymi prowadzić do podwyższenia stężenia peptydów natriuretycznych w osoczu są przerost lewej komory, wady zastawkowe, ostre lub przewlekłe niedokrwienie serca, nadciśnienie tętnicze i zatorowość płucna[1]. 

NT-proBNP zaliczany jest do grupy peptydów natriuretycznych. NT-proBNP jest N-końcowym fragmentem czynnego neurohormonu – BNP. BNP jest hormonem wydzielanym przez komórki mięśnia sercowego, szczególnie lewej komory. W przypadku znacznego obciążenia mięśnia sercowego dochodzi do wzmożonej produkcji proBNP, który szybko zostaje przekształcony w aktywny hormon BNP oraz nieaktywny NT-proBNP.

Peptydy natriutyczne uczestniczą w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej starając się utrzymać prawidłowe funkcjownowanie układu sercowo-naczyniowego. Wpływają na zwiększenie filtracji kłębuszkowej resorpcji zwrotnej sodu w nerce, hamowanie układu RAA (renina-angiotensyna-aldosteron).

O niewydolności serca mówimy w przypadku kiedy serce wykonując swoją prace w pompowanie krwi nie zaspokaja potrzeb organizmu. Zadaniem BNP jest utrzymanie prawidłowego ciśnienia i objętości pompowanej krwi.
Oznaczenie stężenia końcowego peptydu natriuretycznego wykonuje się w celu rozpoznania oraz oceny ciężkości niewydolności serca. U pacjentów z rozpoznaniem niewydolności serca, oznaczenie NT-proBNP pozwala na monitorowanie leczenia oraz ocenę jego skuteczności.

Badanie NT-proBNP lub BNP pozwala na różnicowanie niewydolności serca z innymi chorobami np. płuc. Pomocne jest ono również do oceny ryzyka u pacjentów zgłaszających się z bólem wieńcowym. Uzyskanie wyniku stężenia NT-proBNP niewątpliwie przyspiesza diagnostykę niewydolności serca.

Badanie poziomu końcowego peptudu natriuretycznego przeprowadza się na podstawie pobranej od pacjenta próbki krwi. Dodatkowo oznacza się stężenie BNP oraz wykonuje się badanie EKG. Oznaczenie stężenia NT-proBNP wykonuje się w osoczu metodą immunohistologiczną przy użyciu specjalnego, zautomatyzowanego analizatora. Czas uzyskania wyniku waha się od 15 do 60 minut. 

Norma NT-proBNP wynosi 68–112 pg/ml (8,2–13,3 pmol/l). Przy analizie wyniku należy wziąć pod uwagę, że u osób starszych oraz kobiet wynik oznaczający wartości prawidłowe może być nieco wyższy. Niższe stężenie NT-proBNP stwierdza się u osób otyłych.
W ocenie ryzyka niewydolności serca ważne jest również oznaczenie stężenia BNP oraz wykonanie badania elektrokardiograficznego (EKG). Mając komplet badań, lekarz może przystąpić do oceny diagnostycznej pacjenta.

Wykonujemy również badanie D-dimerów.
D-dimer, badanie stężenia D-dimerów jest pomocne w diagnozowaniu zatorowości płucnej oraz zakrzepicy żył głębokich. Badanie krzepliwości krwi metodą oznaczania DD polega na zastosowaniu przeciwciał przeciw D-dimerom. Wyróżnia się trzy zasadnicze zasady oznaczania, opierające się na metodach immunoenzymatycznych, lateksowych oraz metodach aglutynacji pełnej krwi.

Oznaczanie D-dimerów nie należy do rutynowych badań, wykonywanych u każdego. Najczęściej wykonuje się je u pacjentów, u których zachodzi podejrzenie zakrzepicy, pod postacią zakrzepowego zapalenia żył lub bardziej niebezpiecznego schorzenia, czyli zatorowości płucnej. Obecność D-dimerów w surowicy świadczy, że doszło do uruchomienia mechanizmów krzepnięcia i fibrynolizy.

Badanie poziomu D-dimerów zaleca się u pacjentów z małym lub pośrednim prawdopodobieństwem klinicznym zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. Ujemny wynik testu z dużym prawdopodobieństwem wyklucza zakrzepicę. Nie można jednak rozpoznać wzmożonej krzepliwości na podstawie wyłącznie podwyższonego stężenia D-dimeru we krwi. Do rozpoznania żylnej choroby zakrzepowo zatorowej potrzebne są badania dodatkowe, jak ultrasonograficzny test uciskowy czy tomografia komputerowa klatki piersiowej w przypadku podejrzenia zatorowości płucnej. D-dimery stanowią tylko badanie przesiewowe, rozstrzygające konieczność wykonywania tych badań dodatkowych. Podwyższone jego wartości obserwuje się, bowiem w wielu stanach chorobowych nie tylko związanych z zakrzepicą. Niewielki wzrost stężenia D-dimeru występuje w ostrych zespołach wieńcowych jak zawał serca, we wszelkich reakcjach zapalnych toczących się w organizmie oraz w niektórych nowotworach. Interpretację wyniku jego oznaczenia należy odnosić indywidualnie, biorąc pod uwagę także objawy kliniczne, mogące sugerować zakrzepicę. Oznaczanie D-dimeru ma także zastosowanie do rozpoznania zespołu uogólnionego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, czyli DIC.