Konsultacje kobiet ciężarnych

Ciąża jest dużym obciążeniem dla serca i całego układu krwionośnego, ale wiele kobiet, które cierpią na choroby serca rodzi zdrowe dzieci. Świadomość ryzyka jakie wiąże się z ciążą w takiej sytuacji, pomaga zapobiec komplikacjom. Jeśli kobieta ma wadę serca, przed podjęciem starań o dziecko powinna porozmawiać o tym z kardiologiem. Również przez cały czas trwania ciąży powinna być pod stałą kontrolą lekarską oraz stosować się ściśle do zaleceń lekarza. Dzięki temu kobieta ma ogromne szanse na urodzenie zdrowego dziecka.

Podczas ciąży, porodu oraz połogu dochodzi do istotnych zmian w układzie krążenia. Początek przemian ma miejsce już w 5-8 tygodniu ciąży, a szczyt zmian osiągany jest pod koniec drugiego trymestru. U pacjentek z wcześniej istniejącą chorobą serca często dochodzi do dekompensacji choroby właśnie pod koniec drugiego trymestru, dlatego ważne jest zrozumienie fizjologicznych przemian, do których zaliczamy:
  • zwiększenie objętości wyrzutowej serca o 30-50%, czyli ilości krwi wtłaczanej do tętnic z komór serca w trakcie jednego cyklu pracy serca. Szczyt zmian w 20 tygodniu ciąży,
  • przyspieszenie częstotliwości pracy serca o około 10-20 skurczów na minutę,
  • zwiększeni objętości krwi krążącej o około 50%,
  • zmniejszenie oporu krążenia obwodowego i płucnego, co związane jest ze spadkiem ciśnienia tętniczego, głównie rozkurczowego, o około 10 mm Hg.
Największy spadek ma miejsce około 16-20 tygodnia ciąży, gdy dochodzi do wzrostu objętości wyrzutowej. Natomiast w okresie połogu dochodzi do spadku ciśnienia.
Zmiany te powracają do stanu fizjologicznego sprzed ciąży po około 2-4 tygodniach po porodzie naturalnym oraz 4-6 tygodniach po cięciu cesarskim.

Częstość występowania i nasilenie arytmii nadkomorowych i komorowych może wzrastać w okresie ciąży. Leczenie farmakologiczne powinno być prowadzone u ciężarnych ze znacznymi objawami klinicznymi, z arytmią utrwaloną występującą na podłożu istotnej choroby organicznej serca. U kobiet, u których występują nasilające się epizody częstoskurczów należy, przed zajściem w ciążę, rozważyć leczenie inwazyjne w postaci ablacji czyli zabiegu kardiologicznego polegającego na zniszczeniu struktur odpowiedzialnych za powstanie arytmii. Farmakoterapia zaburzeń rytmu w ciąży przysparza wiele trudności ze względu na wpływ leków na płód.

Kardiomiopatia połogowa – rodzaj kardiomiopatii nabytej, występujący w III trymestrze ciąży lub w ciągu 5 miesięcy po porodzie. 
Jest spowodowana niedoborem w kardiomiocytach czynnika transkrypcyjnego STAT3, będącego inhibitorem układu antyoksydacyjnego komórki mięśnia sercowego, który jest odpowiedzialny za odszczepienie od prawidłowej cząsteczki prolaktyny (która jest wydzielana w dużej ilości w okresie okołoporodowym) fragmentu o masie 16 kDa, który powoduje uszkodzenie kardiomiocytów poprzez nasilenie stresu oksydacyjnego. 

Choroba powoduje następujące objawy kliniczne: 
  • niewydolność serca
  • ból w klatce piersiowej
  • zaburzenia rytmu serca komorowe
  • często współistnieją powikłania zakrzepowo-zatorowe.
Kardiomiopatia połogowa występuje z częstością 1:3000 ciąż. Objawy choroby mogą ustąpić całkowicie, ale powiększenie serca może się utrzymywać ciągle i wówczas choroba przebiega jak kardiomiopatia rozstrzeniowa. Ryzyko nawrotu choroby w kolejnej ciąży wynosi 20%.